Bồ Tát và Tánh Không trong Kinh Tạng Pali và Đại Thừa

<p>Trong các tôn giáo hữu thần như Thiên chúa giáo hay Hindu giáo thì Thượng đế hay thần Shiva được xem là đấng tối thượng đấng sáng tạo tối cao có năng lực thưởng phạt và chúng sanh đau khổ cần phải được năng lực siêu nhiên cứu rỗi... Trong Phật giáo Bồ Tát được xem như bậc đại nhân các Ngài cũng là con người bình thường vẫn bị chi phối bởi luật sinh diệt nhân quả... tuy nhiên Bồ Tát nỗ lực chuyển hoá nghiệp xấu đau khổ của chính mình và chỉ con đường giải thoát lợi lạc cho chúng sanh bằng tất cả tấm lòng từ bi hỉ xả vô lượng chứ các Ngài không phải bất tử hay thống lĩnh làm chủ định mệnh của nhân loại.</p><p>Một trong những phương pháp tu tập của Bồ Tát hay động cơ chính khiến Bồ Tát hành Bồ Tát hạnh (<em>Boddhisattvā-cāryā</em>) không mệt mõi là tuệ giác tánh không. Kế thừa khái niệm không (<em>Sunnatā</em>) trong kinh điển Pali tánh không (<em>Sūnyatā</em>) trong đại thừa được xem như là một thực tướng Bát-nhã là con đường dẫn đến sự toàn tri đó là duyên khởi trung đạo niết-bàn và nhị đế. Với ý nghĩa đó tánh không được xem như ý niệm căn bản của đại thừa là một khái niệm tích cực mà Ngài Long-thọ đã khẳng định:</p><p><em>'With Sūnyatā all is possible; without it all is impossible'</em>.</p><p>Nghĩa là 'Do Tánh không mà các pháp được thành lập nếu không có Tánh không thì tất cả pháp không thể hình thành'.</p><p>Edward Conze cũng đã nói rằng có hai điều cống hiến lớn mà đại thừa đã cống hiến cho tư tưởng nhân loại đó là việc sáng tạo ra lý tưởng Bồ Tát và chi tiết hoá học thuyết Tánh không.2</p><p>Trong tác phẩm<em> 'Bồ Tát và Tánh không trong kinh tạng Pāli và Đại thừa' </em>dịch từ luận án Tiến sĩ <em>'Boddhisattva and Sūnyatā in the Pāli Nikāyas and Mahāyāna Sūtras: An Analysis'</em> của tỳ-kheo-ni Giới Hương tác giả đã nỗ lực nghiên cứu và đưa ra nhiều dẫn chứng từ nguyên bản kinh Pāli cũng như Hán tạng để so sánh chứng minh mối liên quan giữa hai khái niệm Bồ Tát và Tánh không. Thiết tưởng đây là một tác phẩm nghiên cứu nghiêm túc sẽ giúp ích nhiều cho các học giả có tâm huyết muốn tìm hiểu sâu về đạo Phật đặc biệt về lãnh vực này.</p><p>Xin trân trọng giới thiệu.</p><p>Ngày 28 tháng 3 năm 2006</p><p><strong><em>Hoà Thượng Thích Mãn Giác</em></strong></p><p>Viện chủ chùa Việt-nam tại Los Angeles Hoa Kỳ</p>