Encyclopedia of Persian Satire

سومین جلد تاریخ طنز ایران اختصاص به طنز در دوران صفویه و کمی پیش و پس از آندارد؛ دورانی که جز تحول سیاسی، تغییرات فراوانی در عرصه ادبیات و هنر و فرهنگ و مسائلاجتماعی به وجود آمد. با روی کار آمدن صفویه و گذشت مدتزمانی نهچندان طولانی از آنحکومت، مهاجرت شاعران و هنرمندان به سرزمین هندوستان آغاز شد. پیش از آن در جریانحمله مغولان، مهاجرت به بیرون از ایران اتفاق افتاده بود؛ شاعری مانند سیف فرغانی تا پایانعمر در آقسرای ترکیه مانده بود و دلتنگ ایران. اوج مهاجرت در دوران سلطنت شاهتهماسب بود.وی که دچار عدم تعادل روانی بود، رفتاری در پیش گرفت که موجب اخراج نقاشان و هنرمنداناز کتابخانه سلطنتی شد. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که حداقل تا سه سده پس ازصفویه، هنرمندان و بهخصوص شاعران هیچ ممر درآمدی جز دربار و دربخانه امرا و حاکمانمحلی نداشتند. بگذریم از هنرمندان و شاعرانی که با کارهایی مانند پزشکی و امور دفتری وخطاطی و قلمزنی و قصابی و بقالی و شاطری همزمان شعر هم میسرودند و نیازی به دربارنداشتند. اخراج شاعران از دربار شاهتهماسب موجب رفتن آنان به هند شد. از سوی دیگر دربارگورکانی که در آن زمان قدرت را در هند در اختیار داشت و زبان دربار و هندوستان نیز فارسیبود، از این شاعران حمایت میکرد و همین به موج مهاجرت شدت میبخشید. در پی این اتفاق،مکاتب نوین ادبی و هنری در کشور هند به وجود آمد....