Encyclopedia of Persian Satire

انقلاب مشروطه باعث شد طنز و شو خطبعی و هجو و هزل و مطایبه که تا پیش از آن در ادبیاتایران وجود داشت، هدف و کارکردی اجتماعی پیدا کند و طنز به معنای واقعی آن هم زمان باوقوع انقلاب مشروطه زاده شود. در واقع اگر بپذیریم صنعت چاپ از ی کسو و تشکیل مجامعاجتماعی از سوی دیگر مانند کنسر تها، اجتماعات مخفی و علنی و مجامع گوناگون، موجبایجاد ارتباطات عمومی شد و ارتباط سینه به سینه را تبدیل به ارتباط رسان های کرد، همین امرموجب شد شاعران و نویسندگان و گویندگان به جای مخاطب قرار دادن اشراف یا نخبگان یادرباریان به گفت وگو با عامه مردم بپردازند. آنچه در توصیف این ادعا باید گفته شود این استکه:1. تا پیش از انقلاب مشروطه طنز زمینه اجتماعی نداشت و به هدف اصلاح اجتماعینزدیک نشده بود.2. تا پیش از انقلاب مشروطه طنز برای عموم نوشته یا سروده نم یشد و مخاطب عامنداشت. آثاری مانند لطای فالطوایف که مهر تاریخ پیش از مشروطه بر پیشانی دارند،آثاری هستند که خواص نوشت هاند تا خواص بخوانند و تا پیش از صنعت چاپ هرگز درمعرض چشم عامه قرار نگرفتند. یا حتی رساله تأدیب النسوان و معایب الرجال نوشتهشد تا در میان شاهزادگان قجر خوانده شوند.3. تا پیش از انقلاب مشروطه طنز ایرانی جز در قالب شعر و حکایت گفته نشده بود. تازهپس از انقلاب مشروطه بود که طنز نوشتاری و مطبوعاتی آگاه یبخش شکل گرفت وزاده شد.4. به ضرورت تحول فکری ناشی از مشروط هخواهی، مترجمان به ترجمه آثار فرنگی پرداختندکه بعضاً جزو آثار طنز ناب به شمار م یآمد، از جمله است آثاری از مولیر و دیگران که چهبه صورت ترجمه و چه به صورت اقتباس منتشر شد. میرزا حبیب اصفهانی نقش مهمیدر این مورد داشت.5. تصنیف با ماهیت طنز اگرچه پیش از این تا حدی در گفت ههای دلق کهای درباری یاناصحان و ندمای شاهان و دلق کهای امرای محلی وجود داشت، اما پس از مشروطهتصنی فها مقصد و موضوع اجتماعی پیدا کردند و طنز یکی از را ههای جذاب شدن اینتصنی فها شد، اگرچه تصنی فهای پرشور ملی و میهنی جایگاه ویژه خود را داشتند.6. اصولاً آغاز پیدایش کاریکاتور نیز به جنبش مشروطه ایران بازم یگردد. در واقع چاپموجب شد کاریکاتور از کشوری مانند روسیه نمون هبرداری شود و نخست از طریقآذربایجان به ایران بیاید و کمکم در ایران هم تولید شود.