PANIPATCHE RANANGAN

RANANGAN IS A HISTORICAL PLAY WRITTEN BY WELL-KNOWN MARATHI AUTHOR SHRI VISHWAS PATIL. THE PLAY IS BASED ON THE THIRD BATTLE OF PANIPAT ON 14TH JANUARY 1761 BETWEEN MARATHAS AND AFGHAN EMPEROR AHMED SHAH ABDALI. THE BATTLE TOOK PLACE IN A VILLAGE CALLED PANIPAT NEAR DELHI (INDIA) IN THE 18TH CENTURY. THERE WAS AN AGREEMENT BETWEEN THE MARATHAS & MUGHALS WHICH WAS KNOWN AS `AHMADIYA KARAAR ( AHMADIYA AGREEMENT ). AS PER THIS AGREEMENT MARATHAS WOULD DEFEND THE MUGHALS WHENEVER IN DANGER. AFGHAN EMPEROR AHMED SHAH ABDALI PLANNED TO ATTACK MUGHALS AND CAPTURE DELHI. WHEN THE MARATHAS GOT THIS NEWS ALONG WITH 1 LACK SOLDIERS THEY MARCHED TOWARDS DELHIL. THE BATTLE HELD AT PANIPAT. UNFORTUNATELY THE MARATHAS LOST THIS BATTLE. EVEN THOUGH THEY LOST THE BATTLE AHMED SHAH ABDALI HAD TO ESCAPE FROM THE COUNTRY. THE RESULT OF THIS WAR WAS THAT AFGHANIES NEVER EVER DARE TO ATTACK INDIA. पानिपतची तिसरी लढाई प्रामुख्याने अहमदशहा अब्दाली आणि भाऊसाहेब पेशवे (नानासाहेब पेशवे यांचे भाऊ) यांच्यात लढली गेली. काय होती या लढाईमागची कारणमीमांसा आणि का झाला मराठ्यांचा घोर पराभव का झाली एवढी मनुष्यहानी याचा वेध विश्वास पाटील यांनी ‘पानिपतचे रणांगण’ या नाटकातून घेतला आहे. पेशवाईचं समूळ उच्चाटन करण्यासाठी उत्तरेकडील मुस्लीम सत्ताधारी (अहमदशहा अब्दाली हा त्यातील प्रबळ पातशहा) एकवटले. त्यांचा सामना करण्यासाठी भाऊसाहेब पेशवे विश्वासरावांसह पूर्ण सज्जतेनिशी आत्मविश्वासाने उत्तरेच्या मोहिमेवर गेले; पण नानासाहेब पेशव्यांचा गहाळपणा मल्हारराव होळकर आणि अन्य सरदारांनी इब्राहिम गारदीच्या गोलाची लढाईला (लढाईची एक पद्धत) ऐन रणांगणात फासलेला हरताळ यामुळे मराठ्यांचा मोठ्या प्रमाणात संहार होऊन त्यांना हार पत्करावी लागली. आपसातील लाथाळ्या केवढा प्रचंड राजकीय आर्थिक सामाजिक भावनिक मानसिक विध्वंस करू शकतात हे दाहक वास्तव अधोरेखित करणारं नाटक.